Գեղձեր

ակուղեղը կամ հիպոֆիզը մարդու ներզատիչ գեղձ է, որը կարևոր դեր է խաղում հումորալ կարգավորման պրոցեսներում։ Հիպոֆիզի կշիռը 0,5−0,6 գրամ է։ Այն բաղկացած է երեք բլթից. առաջնային, միջին և ետին: Նրա առաջնային բլթի արտադրած հորմոնը աճի հորմոնն է: Այդ պատճառով դրա գերֆունկցիան  արտահայտվում է աճման խանգարմամբ և մանկական տարիքում բերում է հսկայության (գիգանտիզմի), իսկ մեծահասակների մոտ՝ ակրոմեգալիայի զարգացման։ Վերջինիս դեպքում գերաճում են քիթը, շրթունքները, լեզուն, ձեռքերի դաստակները: 

Այդ բլթի ֆունկցիայի թուլացումը կամ անկումը վաղ տարիքում առաջացնում է թզուկություն: Մյուս բլթերի թերֆունկցիայի դեպքում կարող են զարգանալ մկանային թուլություն, օրգանիզմի դիմադրողականության անկում, նյութափոխանակության խանգարում, ճարպակալում, սեռական ցիկլի ընդհատում, վահանագեղձի, սեռական գեղձերի և մակերիկամների կեղևի ապաճում։

Նկարում պատկերված են աշխարհի ամենաբարձրահասակ ու ցածրահասակ մարդիկ:

2. Վահանագեղձ

Վահանագեղձը մասնագիտացված ներզատիչ գեղձ է, արտադրում է յոդ պարունակող թիրօքսին հորմոնը, որը մասնակցում է օրգանիզմում նյութերի և էներգիայի փոխանակության կարգավորմանը։ Հասուն մարդու ամենամեծ ներզատիչ գեղձն է։ Գտնվում է պարանոցային հատվածում՝ վահանաճառի առջևում:

Մանկական հասակում այդ գեղձի թերֆունկցիան ընկճում է նյութափոխանակությունը, առաջ է բերում գաճաճություն հիվանդությունը, որի արդյունքում, ի տարբերություն թզուկության, խախտվում է մարմնի համաչափությունը և զարգանում է թուլամտություն: Հասուն հասակում թերֆունկցիայի արդյունքում առաջանում է լորձայտուց հիվանդությունը, որի հետևանքով մարմինն այտուցվում է, դանդաղում է սրտի աշխատանքը, իջնում է մարմնի ջերմաստիճանը, մարդը դառնում է անտարբեր շրջապատի նկատմամբ:

Երկրաչափություն

Լրացուցիչ առաջադրանքներ՝ 15-բ; 16-բ; 17; 19

<A=<C, AB||CD→ <BAC=ACD, <CAD=<ACB
<BAC=ACD, <CAD=<ACB, AC ընդհանուր կողմ → AB=CD, BC=AD → ABCD զուգահեռագիծ է։

բ)
x
x-7
x+x+x-7+x-7=48
4x=48+14=62
x=15.5
x-7=8.5

<H=90, <C=30 → <B= 180-<H-<C=60→ BC= BH*2=13սմ
AB=CD=(50-13*2):2=12

AB||CD, BC||AD → ABCD Զուգահեռագիծ→
→AO=OC=AC:2=16:2=8
→BO=OD=BD:2=14:2=7
▲AOD=25→AD= 25-AO-OD=25-8-7=10→BC=10սմ

Հայոց լեզու

1. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ: 
Ամերիկյան մի ակումբում, որտեղ երաժշտությունն անդադար որոտում է, կարելի   է անդորր գտնել: Ավտոմատի մեջ տասը ցենտ են գցում, և այն երեք րոպեով անջատվում է: Տասը ցենտը քիչ չէ, բայց ինչքա՜ն հաճելի էր թվում այն անդորրը, որի համար անձամբ կանխիկ վճարել ես: Հազար ինը հարյուր հիսունինը թվին ամերիկյան ռադիոն մի անսովոր հաղորդում տվեց: Ունկնդիրների ուշադրությանը ներկայացրին մի լուր` աղմուկի դեմ պայքարող կազմակերպություն ստեղծելու մասին, ու ընդհուպ մինչև տասնհինգ րոպեանոց հաղորդման վերջը տևող լռություն:

2. Տրված բառերը գրի՛ր տեքստում հանդիպող հոմանիշների փոխարեն: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

  գործել,:

Հարկ Է նշել, որ ստորերկրյա ջերմուկների օգտագործման տեսանկյունից ողջ աշխարհին օրինակ Է տալիս փոքրիկ Իսլանդիան: Նրա մայրաքաղաքում քարածուխ ու նավթ գրեթե չեն գործածում: Նրանց ջերմոցներում Միայն մրգեր ու բանջարեղեններ չեն հասունանում նաև մանդարին ու կիտրոն էլ կա: Հանքային լավագույն վայրերից մեկը մեր Ջերմուկն է: Այդ բարձրադիր տեղը վառելիք հասցնել շատ թանկ Է արժենում: Եթե ձմռանը Ջերմուկն էլ ջեռուցում են հանքային ջրով, առողջարանները կգործեն տարվա բոլոր եղանակներին:

3. Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծում տրված, տեքստի ոճին համապատասխանող հոմանիշներից մեկը:

Ներկա ժամանակներում մարդկանց առողջության համար առանձնահատուկ վտանգ է ներկայացնում (հարուցում, ներկայացնում) մթնոլորտային օդի աղտոտումը (կեղտոտումը, աղտոտումը), որովհետև (քանզի, որովհնտև) դա այն միջավայրն է, որի հետ մարդն իր կյանքի ամեն մի (ամեն մի, յուրաքանչյուր) ակնթարթում շփվում է: Բազմաթիվ են մթնոլորտային օդն ադտոտող միացությունները: Մեզ հայտնի մեծ (մեծ, ընդարձակ) ցուցակից կարելի է առանձնացնել (ջոկել, անջատել, առանձնացնել) մի խումբ նյութեր, որոնք գրեթե միշտ առկա են արդյունաբերական խոշոր (մեծ, խոշոր, կարևոր) քաղաքների մթնոլորտում:

4. Տրված նույնանուն բառերով կազմի՛ր նախադասություններ:
Վարել, հարկ, տալ, մատ:
Իմ հայրիկը կարող է վարել մեքենա
Ֆերմերը ամեն օր վարում է խոտը։
Հարկ է նշել այս փաստը
Հարկը վճարելու ժամանակը արդեն եկել է
Ես կարող եմ քեզ տալ այս գիրքը
Իմ մայրիկի տալը իմ հորքուրն է։
Շախմատի աշխարհի չեմպիոնը մատ հայտարարեց իր հակառակորդին
Ես վնասել եմ իմ մատը։

Հանրահաշիվ Դասարանական

32
Ա)
{5x+y-7=0
{x-3y-11=0
{y=7-5x
{x+21+15x-11=0
16x=32
x=2
y=7-10= -3

Բ)
{2x+y-1=0
{3x+2y+5=0
{y=1-2x
{3x+2-4x+5=
-x+7=0
x=-7
y=1+14=15

Գ)
{2x+y-7=0
{x-2y+4=0
y=7-2x
{x-14+4x+4=0
5x=10
x=2
y=7-4=3
Դ)

{3x+y+5=0
{x-3y-5=0
{y=-3x-5
{x+9x+15-5=0
10x=-10
x=1
y=-3-5=-8

Ե)
{ x+2y-4=0
{ 3x+y+3=0
{ x=4-2y
{ 12-6y+y+3=0
15-5y=0
y=3
x=4-2*3=-2
Զ)
{5x+y-15
{x-2y-14
{y=15-5x
{x-30+10x-14
11x-44=0
x=4
y=15-20=-5
31
Ա)
{2x-3y+7=0
{3x+4y-1=0
{3y=7-2x
{y=7/3-2/3x
{3x+28/3-8/3x-1=0
3/1x+8/3x=9-8/3=1/3x
28/3-1/1=28-3=25/3
1/3x+25/3=0
x=-25
3y=7+50=57
y=57/3=19

Բ)
3x-3y-5=0
6x+8y+11=0
3x=3y+5
6y+10+8y+11=0
14y+21=0
y=21/14
3x= 63/14+5=133/14
x=133/14 : 3/1=133/42
21/14